حمایت از حقوق تولید کنندکان نرم افزار
نرم افزارهای رایانه‌‌ای طبیعتی دوگانه دارند و از این رو هم میتوانند در قالب کپی رایت حمایت شوند و هم در قالب اختراع.
توضیح آن که نرم افزار به این دلیل که به صورت رمز نگاشته شده و متشکل از کدهای برنامه نویسی است، مشابه با کتاب و آثار ادبی تحت حمایت کپی‌‌رایت قرار میگیرد. امّا این امکان نیز وجود دارد که یک نرمافزار واجد ویژگی‌‌های اختراع باشد. یعنی جدید بوده، دارای گام ابتکاری و کاربرد صنعتی باشد.
البته اصل بر این است که نرم افزارها تحت حمایت کپی رایت هستند و مرجع ثبت آنها نیز وزارت ارشاد است. ولیکن در موارد خاص و استثنایی که تولیدکننده‌‌ی نرمافزار مدعی اختراع بودن آن است، ادعای او در مرکز مالکیت معنوی مطرح شده و از آنجا به شورای عالی انفورماتیک ارجاع میشود. در صورت بررسی و احراز شرایط در شورا، نرم افزار به عنوان اختراع مورد حمایت قرار میگیرد.
بنابراین با توجه به این موارد میتوان دو مرجع را در ثبت نرم افزارها دخیل دانست:
در ادامه به منظور آشنایی با جزئیات فرآیند ثبت، ابتدا به فرآیند ثبت در وزارت ارشاد و سپس به شورای عالی انفورماتیک اشاره میشود.
واحد امور بسته‌‌های نرم افزاری وزارت ارشاد (زیرمجموعه مرکز توسعه فناوری اطلاعات و فضای دیجیتال وزارت ارشاد): به منظور حفاظت از حقوق مادی و معنوی پدیدآورندگان نرم افزار، واحد امور بسته‌‌های نرم افزاری در مرکز توسعه فناوری اطلاعات و فضای دیجیتال وزارت ارشاد تأسیس شده است.
تولیدکنندگان نرم افزار ابتدا به این مرکز درخواست مجوز داده و سپس مرکز به بررسی نرم افزار میپردازد و سه ویژگی را در نرم افزار ارزیابی مینماید: الف) بررسی محتوایی نرم افزار از جنبه‌‌های اخلاقی، سیاسی، مذهبی، اجتماعی ب) بررسی نرم افزار از لحاظ رعایت حقوق مالکیت فکری: یعنی بررسی اینکه نرمافزار به صورت کپی‌‌برداری غیرمجاز از نرم‌‌افزارهای پیشین تولید نشده باشد. ج) بررسی نرم افزار از لحاظ برنامه نویسی
پس از پایان بررسی‌‌ها در صورتی که شرایط لازم برای ثبت احراز شود، نرم افزارهای تولید داخل، پروانه ثبت و پروانه انتشار دریافت میکنند. پروانه‌‌ی ثبت حاکی از مالکیت تولیدکننده بر نرم افزار و نقش و مشارکت مؤلفان در تدوین آن است. پروانه انتشار نیز مجوزی برای انتشار و توزیع نرم افزار در سطح کشور است. نرم افزارهای خارجی نیز برای انتشار در سطح کشور تنها نیازمند اخذ مجوز تکثیر هستند.
کمیته حق اختراع (زیرمجموعه شورای عالی انفورماتیک) طبق ماده 2 قانون حمایت از نرم افزارهای رایانه‌‌ای، در صورت وجود شرایط لازم، نرمافزار به عنوان اختراع شناخته میشود. بدین منظور باید تأییدیه‌‌ای فنی توسط شورای عالی انفورماتیک صادر شود که اختراع بودن نرم افزار را تأیید نماید. برای صدور این تأییدیه فنی کمیته‌ای به نام «کمیته حق اختراع» زیر نظر شورای عالی انفورماتیک تشکیل میشود. اعضای این کمیته مرکب از سه کارشناس ارشد نرمافزار به عنوان نمایندگان شورای عالی انفورماتیک، نماینده سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و یک کارشناس حقوقی به انتخاب شورای عالی انفورماتیک خواهد بود.
تشریفات بررسی نرم افزار در کمیته حق اختراع نیز بدین نحو است که ابتدا متقاضی ثبت به مرکز مالکیت معنوی مراجعه کرده، اظهارنامه مربوط را اخذ و تکمیل و همراه با مدارک و مستندات به مرکز یادشده تسلیم و رسید دریافت مینماید. مرکز مالکیت معنوی موظف است پس از انجام تشریفات قانونی یک نسخه از اظهارنامه به همراه مدارک و مستندات را به دبیرخانه شورای‌عالی انفورماتیک ارسال نماید. دبیرخانه مزبور موضوع را در کمیته حق اختراع مطرح و در صورت تأیید یا عدم تأیید فنی اختراع، مراتب را به مرکز مالکیت معنوی اعلام میکند. در صورت تأیید اختراع بودن نرم افزار، بر اساس ترتیبات و تشریفات مقرر در قانون و آیین‌نامه‌های مربوطه، ورقه اختراع صادر میشود.
لازم به ذکر است که شورا در صدور تأییدیه‌‌ی فنی موظف به استعلام از وزارت ارشاد نیز میباشد و باید پیش از تأیید فنی نرمافزار، با ارسال یک نسخه از آن به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، عدم مخالفت نرمافزار را با اخلاق اسلامی و عفت عمومی و سلامت شخصیت کودکان و نوجوانان استعلام کند. مطابق ماده ۱۱ قانون حمایت از نرم‌‌افزارهای رایانه‌‌ای مصوب ۱۳۷۹ شورا مکلف است از صدور تأییدیه فنی برای نرم‌افزارهایی که به تشخیص وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خلاف اخلاق اسلامی و عفت عمومی و سلامت شخصیت کودکان و نوجوانان باشند خودداری کنند.
برای یک ماه آزمایشی رایگان شروع کنید بدون خرید لازم است.